Mantelzorgwoning Regels in 2025: Actuele Informatie

In 2025 gelden er specifieke regels voor mantelzorgwoningen in Nederland. Deze regels bepalen alles: van de maximale afmetingen (100m² en 5 meter hoog) tot de exacte locatie op uw perceel (alleen op het achtererf). Door de Omgevingswet hebben gemeenten meer eigen regie gekregen over deze regelgeving. Voordat u een mantelzorgwoning plaatst of bouwt, is het daarom essentieel om de actuele voorschriften in uw gemeente te kennen. Deze gids helpt u stap voor stap door het proces.

Sinds de invoering van de Omgevingswet zijn de regels voor mantelzorgwoningen aangepast. Deze gids helpt u stap voor stap door de regelgeving van 2025.

Wat is een mantelzorgwoning?

Een mantelzorgwoning is een zelfstandige woonruimte op het terrein van een bestaande woning, specifiek bedoeld voor:

• Iemand die zorg nodig heeft (in de mantelzorgwoning, terwijl de mantelzorger in het hoofdhuis woont)
• Een mantelzorger (in de mantelzorgwoning, terwijl de zorgbehoevende in het hoofdhuis woont)

Belangrijkste regels voor mantelzorgwoningen in 2025

Vergunningsvrij bouwen - Basisvoorwaarden

• De mantelzorgwoning mag zonder omgevingsvergunning worden geplaatst op eigen terrein
• De woning mag alleen op het achtererf worden geplaatst
• Maximale hoogte: 5 meter
• Maximale oppervlakte: 100 vierkante meter
• De plaatsing moet voldoen aan de voorwaarden van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)
• Na beëindiging van de mantelzorg mag het gebouw niet als zelfstandige woonruimte blijven bestaan

Lokale regelgeving - Let op!

• Informeer altijd bij uw gemeente naar de specifieke regels in uw omgevingsplan
• Gemeenten hebben sinds de Omgevingswet meer eigen regie
• Sommige gemeenten hebben aanvullende eisen op gebied van:
  • Duurzaamheid
  • Parkeervoorzieningen
  • Maximale bebouwing van het perceel

Wanneer is wél een vergunning nodig?

U heeft altijd een omgevingsvergunning nodig als:

• U in een beschermd stads- of dorpsgezicht woont
• Uw woning een monument is
• De mantelzorgwoning groter wordt dan 100 vierkante meter
• U de woning na de mantelzorgperiode als zelfstandige woonruimte wilt behouden

Mogelijkheden voor mantelzorgwoningen

Er zijn verschillende opties om een mantelzorgwoning te realiseren:

1. Tijdelijke unit in de tuin plaatsen

   • Prefab of modulaire units
   • Energieneutrale zorgwoningen
   • Verplaatsbare units (vooral praktisch voor buitengebied)

2. Bestaand bijgebouw ombouwen

   • Garage of schuur verbouwen
   • Tuinhuis aanpassen

3. Permanente aanbouw realiseren

   • Duurzame aanbouw aan bestaande woning
   • Na mantelzorg om te vormen tot bijgebouw

Pre-mantelzorgwoning (Toekomstige zorgbehoefte)

Als u anticipeert op toekomstige zorgbehoefte:

• Dien een voorbereidend verzoek in bij uw gemeente
• De leeftijdsgrens (67 jaar) is flexibeler geworden in 2025
• Er moet een duidelijke onderbouwing zijn van de toekomstige zorgbehoefte
• Er moet een aantoonbare familie- of sociale relatie bestaan tussen aanvrager en grondeigenaar

Praktische informatie voor mantelzorgwoningen

Aantonen van mantelzorgrelatie

• De gemeente kan vragen om een verklaring van een zorgprofessional
• De definitie van mantelzorg blijft: minimaal 8 uur zorg per week voor een naaste
• Huisartsen geven geen verklaringen meer af; informeer bij uw gemeente naar alternatieve bewijsvoering

Technische vereisten

• De woning moet voldoen aan de technische bouwregels uit het Bbl
• Deze regels waarborgen veiligheid, gezondheid, duurzaamheid en bruikbaarheid
• Nieuw in 2025: duurzame energiesystemen tellen niet mee in de maximale hoogte

Na beëindiging mantelzorg

• De mantelzorgwoning mag niet langer als zelfstandige woonruimte gebruikt worden
• Opties zijn:
  • De woning verwijderen (bij tijdelijke units)
  • De keuken, badkamer of toilet verwijderen
  • Het gebouw een andere functie geven (schuur, garage, etc.)
• Informeer bij uw gemeente naar de mogelijkheden

Voordelen van een mantelzorgwoning

• Directe zorg binnen handbereik
• Behoud van privacy voor beide partijen
• Kostenbesparing op professionele zorg
• Flexibele woonoplossing
• Waardevermeerdering van uw perceel

Aandachtspunten en uitdagingen

• Initiële investering in bouw of plaatsing (€50.000 - €150.000)
• Mogelijk effect op gemeentelijke belastingen
• Aanpassingen nodig bij beëindiging mantelzorg
• Impact op tuinruimte
• Mogelijk beperkingen door bestemmingsplan

Stapsgewijs plan voor het realiseren van een mantelzorgwoning

1. Oriëntatiefase

   • Informeer bij uw gemeente naar de specifieke regels in uw omgevingsplan
   • Doe de vergunningscheck in het Omgevingsloket
   • Bepaal welk type mantelzorgwoning het beste past bij uw situatie

2. Planningsfase

   • Maak een budget
   • Vraag offertes aan bij verschillende aanbieders
   • Onderzoek financieringsmogelijkheden (hypotheek, persoonlijke lening, Blijverslening)

3. Realisatiefase

   • Indien nodig: vraag een omgevingsvergunning aan
   • Laat de mantelzorgwoning bouwen of plaatsen
   • Zorg dat de woning voldoet aan alle technische eisen

4. Bewoningsfase

   • Meld de bewoning bij de gemeente indien vereist
   • Houd rekening met eventuele effecten op belastingen

5. Na de mantelzorgperiode

   • Informeer bij de gemeente naar mogelijkheden
   • Pas de woning aan volgens de geldende regels

Handige links en contacten

• Voor meer informatie over de regelgeving: Rijksoverheid.nl
• Voor vergunningscheck: Omgevingsloket
• Voor advies over mantelzorg: Mantelzorg.nl

---

Let op: Hoewel we ernaar streven de meest actuele informatie te bieden, kunnen regels per gemeente verschillen. Neem altijd contact op met uw gemeente voor de specifieke regels die in uw situatie gelden.